آقا اجازه هست به عنوان یک مخاطب عام عرض کنم نفسم گرفت از این همه تولید محتوای خشن و عصبانی؟ راستی که چقدر سخت است تحمل این حجم از قدارهکشی و اعتراض و عصیان، این مقدار از خشونت آشکار و تشدید شونده. نه این که این آثار لزوما ضعیف و بیکیفیت باشند؛ هرگز، اتفاقا بعضی از این فیلمها و سریالها در خور توجهاند، اما به نظر میرسد بین این همه فریاد و پرخاش، یک چیز مهم جا افتاده؛ چیزی مثل جادوی سینما، دراماتیزه کردن اتفاقات و آمیختن حقیقت خشن به ظرافتهای هنر.
میفهمم که نسل جدید سینماگران با تولید این آثار خشن در حال منعکس کردن تصویر حقیقی جامعه ایرانی هستند. دستشان هم درد نکند، اما نکته اینجاست که یک فیلمساز هنرمند، باید بلد باشد تلخترین پیامها را هم در قالب معجونی گوارا و قابل تحمل به خورد مخاطب بدهد. همین حالا خیلی از بچههای جنوب شهر اگر چرخی در محله بزنند، همین شناعت و پلشیها را به صورت زنده خواهند دید؛ پس معجزه سینما کجاست؟ آقای کارگردان در فیلمش دختر بینوایی را گنجانده که در کمال بیرحمی به جمیع بلایای زمینی و آسمانی دچار میشود؛ از او سوءاستفاده میکنند، در طوفان گیر میافتد، تحقیر میشود، بچه سقط میکند، زیر ماشین میرود، پدرش میمیرد و سر از گرمخانه شهرداری در میآورد؛ حس نمیکنی مصیبتی را جا انداختی برادر؟ تصویر کردن همه این فجایع پشت سر هم به عریانترین شکل ممکن، چه ربطی به «هنر» دارد؟
میشود نقد کرد، نقد تند هم کرد، اما همین محتوا را طوری در لفافه هنر جا داد که توی ذوق مخاطب نخورد. فیلم ماندگار «مادر» اثر علی حاتمی روایتگر کلکسیونی از مشکلات اجتماعی و خانوادگی است. آنجا برادر گردنکلفت و کلاش داریم، بچه شیرینعقل مریض احوال داریم، خواهر افسرده داریم، طلاق و تبعید و دعوای زن و شوهری داریم، اعتراض به ماشینی شدن زندگی داریم و تازه این داستان با تراژیکترین اتفاق عالم هستی یعنی «مرگ مادر» پایان مییابد، اما حاتمی در کمال اعجاز فیلمش را طوری ساخته که حال تماشاگرش را خوش میکند. دایی جان ناپلئون شاید حاوی تندترین نقدهای اجتماعی به مردم ایران باشد. کاراکترهای این اثر را مرد هوسباز و زن خیانتکار و نوکر ابله و مشتی مردم جاهل ظاهربین تشکیل میدهند. تازه شخص شخیص بزرگ خاندان هم به مرض توهم دچار است، اما نویسنده کتاب و بعد سازنده فیلم چنان هنرمندانه اثر را پرورش دادهاند که مخاطب کیف میکند. زشتی این دنیای کریه را اینقدر واضح توی صورتمان تف نکنید. کمی هنرمندانهتر لطفا...!