ترجمه الهام جوادپور
گفت‌وگو: توماس وینتربرگ (کارگردان یک دور دیگر)
دانمارکی ترین فیلمی که ساخته ام

اریک کوهن:در حالی که ماه‌هاست فیلم دانمارکی یک دور دیگر مدعی اصلی اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان است، کمتر کسی تصور می‌کرد که توماس وینتربرگ کاندیدای اسکار بهترین کارگردانی نیز بشود. وینتربرگ با کارگردانی فیلم جشن در سال ۱۹۹۸ از سری فیلم‌های دگما ۹۵، بدل به یکی از مشهورترین نام‌های سینمای اسکاندیناوی شده و به عنوان اولین فیلمساز دانمارکی که موفق به کسب نامزدی بهترین کارگردانی شده، در کنار افرادی چون دیوید فینچر و کلوئی ژائو قرار گرفته است. تلاش‌هایش برای به اتمام رساندن این فیلم یکی از عمیق‌ترین داستان‌هایی است که خواهید شنید.

زندگی حرفه‌ای وینتربرگ فراز و فرودهای بسیاری داشته است اما نمی‌توان او را در اسکار یک تازه‌وارد به حساب آورد. تریلر شکار او در سال ۲۰۱۲ نیز کاندیدای جایزه اسکار بود و او در فیلم یک دور دیگر نیز با بازیگر فیلم قبلی خود مدس میکلسن همکاری کرده است. او در این فیلم نقش معلم یک دبیرستان را ایفا می‌کند که به همراه چند تن از رفقایش برای فرار از بحران‌های میانسالی رو به مصرف الکل در طول روز می‌آورند. این فیلم بین کمدی سیاه و تراژدی در نوسان است. قرار بود این فیلم وینتربرگ در ابتدا برای شناساندن دخترش ساخته شود اما او در تصادفی درست در ابتدای تولید کشته می‌شود. نمایش جهانی یک دور دیگر باعث شده که او با این آسیب روحی بارها روبه‌رو شود.

 

 به نظر می‌رسد که خبر نامزدی اسکار شما مهم‌ترین خبر امروز دانمارک باشد. شما چند دهه است که فیلم می‌سازید به نظرتان رسانه‌ها تا به امروز کجا مخفی شده بودند؟

 (می خندد) واقعاً کجا بودند؟ درست است رسانه‌ها به این خبر توجه بسیاری نشان داده‌اند نامزدی برای بهترین کارگردانی پیش از این در دانمارک اتفاق نیفتاده بود. همه شگفت زده شدیم.

 

به نظرتان چرا؟

همه می‌دانیم که آکادمی اسکار در حال تغییر، وسیع‌تر و بین‌المللی‌تر شدن است. رای دهندگان بسیار در اروپا هستند. سال گذشته فیلم انگل در این زمینه پیشگام بود و همه‌چیز را در تاریخ اسکار تغییر داد. فیلمی با زبانی که هیچ‌کس متوجه نمی‌شود دیگر مانند سابق بیگانه تلقی نمی‌شود.

 

این فیلم آشکارا یک پروژه شخصی برای شما محسوب می‌شود. واکنش شما پس از اطلاع از این نامزد‌های اسکار چه بود؟

دو تجربه مختلف بود. زیرا نامزدی در شاخه فیلم خارجی‌زبان یا فیلم بلند بین‌المللی چیزی بود که مدت زیادی روی آن کار کرده بودیم. امیدوار بودم اما انتظارش را نداشتم درواقع هیچ‌گاه ندارم اما نامزدی برای بهترین کارگردانی واقعاً غافلگیرکننده بود و مرا واقعاً به وجد آورد. البته من این فیلم را به همراه یک تراژدی عظیم در زندگی‌ام ساختم. دخترم را از دست دادم بنابراین تمام این ستایش‌ها، جوایز و نامزدی‌هایی که نصیب فیلم شده است در نظر من تجلیل از فیلم هستند و این چیزی است که قبلاً تجربه نکرده بودم.

 

کاملاً قابل درک است که این موضوع دشواری برای صحبت‌کردن است اما کمپین هر کدام از این جوایز نیاز به تبلیغات دارد صحبت‌کردن از چنین ضربه بزرگی در جمع چه حسی دارد؟

انگار بر سر دوراهی هستم و همواره چنین خواهد بود. از یک طرف حس می‌کنم اگر درباره آن صحبت نکنم عجیب است زیرا دخترم بخش جدایی‌ناپذیری در ساخت این فیلم است. از طرف دیگر نمی‌خواهم از آن داستانی بسازم و من تلاش می‌کنم که تعادلی بین این دو احساس به وجود آورم که به وضوح بسیار دشوار است اما از او حرف زدن به نوعی فراموش کردن و کنار گذاشتنش تلقی می‌شود که مایل به آن نیستم.

 

یکی از جنبه‌های فیلم یک دور دیگر که نسبت به فیلم‌های قبلی‌تان چشمگیرتر بود این است که مخاطب را دعوت می‌کند بیشتر با کشمکش درونی شخصیت‌ها درگیر شود و البته این ایراد فیلم‌های گذشته شما نیست اما به نظر می‌رسد که آن‌ها نگاه بدبینانه‌تری نسبت به زندگی داشتند. چقدر آگاهانه فیلمی ساخته‌اید که بیشتر...

امیدوار کننده باشد؟ خوشحالم که این احساس را نسبت به فیلم دارید. من این طور نیستم که آگاهانه بنشینم و تصمیم بگیرم چطور فیلمی بسازم. هر فیلم اکتشافی جدید است. در این فیلم احساس کردم داستانی که درباره الکل است باید خنده، عشق و حس صمیمیت و همراهی داشته باشد زیرا این کاری ست که الکل انجام می‌دهد. به همین دلیل این فیلم گر‌م‌تر و صمیمی‌تر از قبلی‌هاست.

 

 به نظرتان کدام یک از خصوصیات تاثیرگذار چنین فیلمی است که باعث توجه اسکار می‌شود؟

دیدن این که چگونه بسیاری از کشورها و مردم با فیلمی درباره الکل ارتباط برقرار می‌کنند ترسناک است البته که مخاطب درک و تصدیق می‌کند که این فیلم چیزی بیش از موضوع الکل و نوشیدن است و روح فیلم ارزشی بیش از فقط الکل دارد. فیلم درباره تلاش برای زندگی کردن به جای فقط حضور داشتن است و بنابراین واضح است که روی صحبتش با مردمان بسیاری خواهد بود به ویژه اکنون که به دلیل همه‌گیری مردم از هم دور افتاده‌اند. علت این‌که فیلم به همه جای دنیا سفر می‌کند این است که این‌ها موضوعاتی جهانی هستند اما باید بگویم شگفت‌زده می‌شوم زیرا این دانمارکی‌ترین فیلمی است که ساخته‌ام. فیلم لایه‌های فرهنگ نوشیدن در دانمارک را می‌کاود که فکر می‌کردم فقط به زبان دانمارکی قابل تشریح باشد. چیزی که از این موضوع می‌آموزیم این است که وقتی موضوعات دقیق و با جزئیات بیان شوند، رشد می‌کند اما وقتی کلی و عمومی گفته شوند، محو شده و مردم به آن توجه نمی‌کند و این درسی است که پس از طی کردن نیمی از عمرم آموختم: «زمانی که خاک خودم را می‌کاوم دنیا به آن توجه می‌کنند.»

 

 قرار بود فیلم یک دور دیگر در کن به نمایش گذاشته شود و یکی از فیلم‌های برگزیده این جشنواره بود که برگزار نشد. البته فیلم شکار چند سال پیش خارج از کن به نمایش درآمد و مدس میکلسن جایزه بهترین بازیگر را دریافت کرد و می‌دانید که جشنواره‌های مجلل چه تاثیری می‌توانند داشته باشند. نبود جشنواره چه چالش‌هایی را سر راه فیلم یک دور دیگر قرار داد؟

 انتخاب شدن از طرف کن توجه‌های زیادی را به سمت فیلم جلب کرد. من برای شرکت در جشنواره تی یری فرمو در لیون به فرانسه سفر کردم و پیش از قرنطینه هم به ایتالیا رفته بودم. همراه فیلم و مخاطب بودن و تشویق‌ها بسیار هیجان انگیز است اما بقیه فعالیت‌ها همه آنلاین بودند. کمی سوررئال ما قابل قبول.  من افراد بسیاری را دیدم و با کارگردانان بزرگی صحبت کردم. اگر مجبور به مسافرت به آن مکان‌ها بودم، حتی نیمی از آن ملاقات‌ها صورت نمی‌گرفت و این امتیاز بزرگی محسوب می‌شود اما امیدوارم این شرایط به پایان برسد.

 

 به عنوان یکی از اعضای آکادمی اسکار چقدر با سایر نامزدهای این دو شاخه آشنایی دارید؟

من برای رای دادن باید فیلم‌های بین‌المللی را می‌دیدم. همه بسیار تاثیرگذار و تکان‌دهنده بودند و در سطح بالایی قرار داشتند. برخی از فیلم‌هایی که در بین نامزدها نیستند هم بسیار شگفت انگیز بودند. فیلم نروژی امید عالی بود. من دیگر اینجا نیستم از مکزیک واقعاً تکان‌دهنده بود و فیلم سوفیا کاپولا،  با یخ اضافه معرکه بود. در شاخه فیلم‌های خارجی زبان نیز فیلم‌های بی‌نظیر وجود دارد. مستند دسته جمعی تاثیر بسیاری بر من داشت و همین‌طور کجا می‌روی آیدا؟ بنابراین فکر می‌کنم همراهانی بسیار عالی هم در این شاخه و هم در شاخه کارگردانان دارم.

 

چه احساسی از رقابت کردن با آن‌ها دارید؟

تلاش می‌کنم تاثیر زیادی بر من نداشته باشد. کاری که ما انجام می‌دهیم یک رقابت ورزشی نیست من برای رقابت ارزش قائل هستم زیرا توجه و البته تنش و مقدار فراوانی انرژی اطراف کاری که ما انجام می‌دهیم به وجود می‌آورد و کاری که ما انجام می‌دهیم در واقع یک رسانه جمعی‌ست. برنده شدن مایع دلگرمی‌ست و جشن‌گرفتن برنده شدن همکاران نیز همین‌طور است بنابراین تلاش می‌کنم زیاد به آن توجه نکرده و از اسکار و سینماگرانی که مرا تشویق می کنند لذت ببرم.

 

نامزدی در شاخه بهترین کارگردان واقع یک موفقیت برای شما به حساب می‌آید. چه بازخوردهای تاثیرگذاری از سایر فیلمسازان دریافت کردید؟

من نمی‌خواهم که یکی را بر دیگری ترجیح دهم. گفت‌وگوهای بسیار خوبی داشتم. صحبت‌های گی یرمو دل‌تورو و جیمز گری بسیار تأثیرگذار بودند و میرا نایر. سوفیا کاپولا که سال‌هاست کارهایش را دنبال می‌کنم. فردا گفت‌وگویی با پائولو سورنتینو خواهم داشت که اسکار مرا سال‌ها پیش دزدید! (سورنتینو در سال ۲۰۱۴ زمانی که وینتربرگ برای فیلم شکار نامزد اسکار بود، این جایزه را برای فیلم زیبایی بزرگ دریافت کرد.) تمام این‌ها مرا متواضع، مفتخر و احساساتی کرده است.

 

به وقت شما در اروپا مراسم اسکار دیروقت پخش خواهد شد. تجربه تماشای آن را چه‌طور می‌بینید؟

نمی‌دانم فردا برای من چه ارمغانی خواهد داشت. شب خوبی خواهیم داشت، همه هیجان زده هستیم. در منزل تهیه‌کننده فیلم جمع شده و غذایی عالی می‌خوریم. همه خانواده هم هستند و همه‌چیز عالی خواهد بود!

 

منبع: www.indiewire.com

1400/2/5 14:47:53