زمانی که ژان زای بنیان‌های اولیه جشنواره کن را برای مقابله با نفوذ فاشیسم در اروپا پایه‌ریزی می‌کرد، شاید احتمال می‌داد که خوی سرکش فاشیسم جلوی جشنواره کن را بگیرد که از قضا در زمان جنگ جهانی دوم هم گرفت و جشنواره چند سالی تعطیل شد اما هرگز به ذهنش خطور نمی‌کرد که روزی جشنواره‌ای که در اساس خود وجهه‌ای مستقل و چپ‌گونه دارد به‌خاطر پاندمی بیماری تعطیل شود. تعطیلی جشنواره کن در سال 2020 تا حدود زیادی به انتقادهای ریز و درشت جریان چپ علیه جشنواره کن صحه گذاشت که این جشنواره تنها یک ظاهر مستقل از جریان ضدسرمایه‌داری دارد و در اصل رهرو همان ایدئولوژی سرمایه‌دارانه تنها با نقابی از نظریات چپ است. این مسئله که بارها با انتخاب فیلم‌های شرقی به عنوان بهترین فیلم سال اتفاق افتاده بود خود را نمایان می‌کرد. آثاری که نه نگاهی واقعی به شرق بلکه نگاهی اگزوتیک و آرمانی داشتند و از واقعیت زندگی شرقی مایل‌ها فاصله داشتند. این وقفه یک ساله در برگزاری جشنواره بار دیگر موج انتقادهای نظریه‌پردازان چپ را بر علیه کن تشدید کرد. از سوی دیگر انتقال همان تیم اجرایی و داوری سال گذشته به امسال خود نکته جالبی بود.

اسپایک لی همچنان در سمت رئیس هیئت داوران قرار دارد و برخی فیلم‌ها نیز مستقیم از سال گذشته به امسال منتقل شده‌اند. البته در این بین فیلمی مانند یک دور دیگر رنگ اکران به خود دید و حتی اسکار بخش بین‌الملل را هم کسب کرد و به نظر که جشنواره یکی از بهترین فیلم‌های خود در چند سال اخیر را از دست داده است. اما فیلم گزارش فرانسوی  اثر وس اندرسون از سال گذشته در لیست باقی مانده است. شاید امید جشنواره امسال به همین فیلم باشد. به هر ترتیب وسواس و دقت وس اندرسون در فیلم‌سازی همواره زبانزد است و اغلب مواقع مخاطبان را هیجان‌زده و منتقدان را با رضایت از سالن بدرقه می‌کند. باید دید پس از استاپ موشن فوق‌العاده جزیره سگ‌ها، این بار چگونه مخاطبان قرار است از اثر جدید او هیجان زده شوند.

دومین نامی که این روزها از حواشی جشنواره به گوش می‌کرد فیلم منتقد فرانسوی لئوس کاراکس به نام آنت است که فیلم افتتاحیه جشنواره نام گرفته است. کاراکس سال 2012 با فیلم موتورهای مقدس توانسته بود منتقدان را شگفت زده کند و امسال اینکه فیلم افتتاحیه را نیز گرفته باید امیدوار بود که خاطره همان فیلم قبل را هم از بین نبرد.

اما نقطه طلایی برای جشنواره کن، فیلم‌های شرقی است. نشان دادن روی خوش به فیلم‌های شرقی در دوره‌های پیشین که دزدان فروشگاه و پارازیت موفق به کسب جایزه اصلی شدند در این دوره اوج گرفته است. حضور اصغر فرهادی مردی که دو اسکار در کارنامه دارد و اغلب فیلم‌های خود را اولین بار در کن اکران می‌کند اما تا به حال جایزه نگرفته است برای جشنواره محترم است. آنقدر محترم که شاید از پیش تصمیم گرفته باشد بالاخره جایزه را به فرهادی بدهد تا رسم بها دادن به فیلم‌های شرقی که مدتی است اسکار از آنان دزدیده را مجدد به نام خود بزند. فرهادی که فیلم پیشین او افتتاحیه جشنواره کن را رقم زده بود این بار با یک فیلم کاملا ایرانی به جشنواره رفته است تا شانس زیادی برای کسب نخل طلا داشته باشد. از طرفی حضور ریوسوکی هاماگوچی که قبل تر فیلم‌های عاشقانه در کارنامه داشت مجدد نوید حضور یک کارگردان شرقی تمام عیار را در جشنواره می‌دهد.

کارگردانان فرانسوی اما به کاراکس محدود نیستند. همچنان مانند دوره‌های قبل بیشترین کارگردانان اهل فرانسه یا دارای تابعیت فرانسه هستند. ژاک اودیار با فیلم المپیک ظاهرا مجددا به سبک فیلم‌سازی خود بازگشته است. بعد از تجربه نه چندان دلچسب برادران سیسترز که فیلمی با مولفه‌های ژانری وسترن بود اودیار به سیستم فیلم‌سازی خود بازگشته است. کارگردانی که با دیپان موفق شده بود جایزه کن را کسب کند.

فرانسوا اوزون دیگر کارگردان فرانسوی حاضر در جشنواره کن است. کارگردانی که به سختی می‌توان در سالی او را غایب نامید. کارگردان پر کار فرانسوی سال گذشته تابستان 85 را در لیست داشت، امسال فیلم همه چیز خوب پیش رفت را در جشنواره دارد. اوزون با کرونا یا بدون کرونا در هر سال حداقل یک فیلم را دارد. جالب اینجاست که این میزان از پر کار بودن باعث تنزل سطح استاندارد فیلم‌هایش نشده است.

شاید آخرین شخص مشهور لیست جشنواره کن امسال شان پن باشد، که فیلمش در لحظات آخر به لیست اضافه شد. همچنین حضور جعفر پناهی در بخش نمایش ویژه با فیلم سال طوفان ابدی و همچنین حضور آخرین مستند الیور استون از جمله فیلم‌هایی است که جشنواره برای امسال تدارک دیده است.

با این همه باید منتظر ماند و تماشا کرد تا ایدئولوژی و سیاست گذاری جشنواره امسال نخل طلا را به کدام کارگردان و فیلم هدیه خواهد کرد. جشنواره‌ای که باید دید پس از وقفه یک ساله و موج انتقادات تغییر رویه خواهد داد یا همچنان در مدار سابق حرکت خواهد کرد.

 

فهرست کامل فیلم‌های جشنواره کن 2021 (به دلیل اینکه فیلمها هنوز روی پرده نرفته است، نام لاتین فیلم‌ها در اینجا درج خواهد شد.)

بخش مسابقه اصلی

فیلم A Hero اصغر فرهادی

فیلم Tout s'est bien passé فرانسوا اوزون

فیلم Tre Piani نانی مورتی

فیلم Titane جولیا دوکورنو

فیلم The French Dispatch وس اندرسون

فیلم Red Rocket شان بیکر

فیلم Petrov's Flu کیریل سربرنیکوف

فیلم Par un demi-clair matin برونو دومان

فیلم Nitram جاستین کورزل

فیلم Memoria اپیچاتپونگ ویراستاکول

فیلم Lingui محمد صالح هارون

فیلم Paris 13th District ژاک اودیار

فیلم The Restless یواخیم لافوس

فیلم La Fracture کاترین کورسینی

فیلم The Worst Person in the World یواخیم تری‌یر

فیلم Hytti nro 6 یوهو کواسمانن

فیلم Casablanca Beats نبیل عیوش

فیلم Ahed's Knee ناداو لیپید

فیلم Drive My Car ریوسوکی هاماگوچی

فیلم Bergman Island میا هانسن-لووه

فیلم Benedetta پل ورهوفن

فیلم The Story of My Wife ایلدیکو ایندی

فیلم Flag Day شان پن

خارج از رقابت جشنواره کن 2021

فیلم De son vivant

فیلم Emergency Declaration

فیلم The Velvet Underground

فیلم Stillwater

فیلم BAC Nord

فیلم Aline

 

پخش ویژه جشنواره کن 2021

فیلم H6

فیلم Black Notebooks

فیلم Mariner of the Mountains

فیلم JFK Revisited: Through the Looking Glass

فیلم Jane Par Charlotte

 

رونمایی‌ها (نخستین اکران) جشنواره کن 2021

فیلم Evolution

فیلم Deception

فیلم Cow

فیلم Love Songs for Tough Guys

فیلم Mothering Sunday

فیلم Serre moi fort

فیلم In Front of Your Face

 

اکران نیمه‌شب جشنواره کن 2021

فیلم Oranges sanguines

 

فیلم‌های بخش «نوعی نگاه» جشنواره کن 2021

فیلم After Yang کوگونادا

فیلم Bonne mère هفیسا هرزی

فیلم Blue Bayou جاستین چان

فیلم Commitment سمیح کاپلان اوغلو

فیلم House Arrest الکسی ژرمن جونیور

فیلم Freda جیسکا جینیس

فیلم The Innocents اسکیل وگت

فیلم Lamb ولادمیر یوهانسن

فیلم Moneyboys سی. بی یی

فیلم Noche De Fuego تاتیانا هوئزو

فیلم Un monde لارا وندل