سینمای ژاپن در دسته سینماهای آلترناتیوی است که نمی‌توان آن را نادید گرفت. به سختی می‌توان برای آن رقیبی در نظر گرفت که یارای برابری با آن را داشته باشد چه از لحاظ سینمای هنری و چه از لحاظ سینمای اکشن و جریان اصلی. اگر سینمای فرانسه و ایتالیا زبان نزد سینمای هنری اروپا هستند، سینمای آرام و ساکن اما به غایت تند و گزنده ژاپن رقیبی سرسخت برای آنان است. سینمایی که نحوه ترکیب بندی تصاویر، سکوت‌ها و مکث‌های آن حاوی زیرمتنی‌ترین مضامین فلسفی و اخلاقی هستند. همچنین در قالب سینمای جریان اصلی اگر هالیوود گوی سبقت را از تمام کشورها ربوده است و مخاطبان را مسخ خود کرده است. سینمای عصر طلایی ژاپن با کوروساوا حتی برای سینمای آمریکا ساب ژانر وسترن اسپاگتی را تهیه می‌کند. یا امروز اگر سینمای هالیوود به مدد تکنولوژی‌های پیشرفته به معرفی ابرقهرمانان خود می‌پردازد. انیمه‌های ژاپنی قهرمانانی به غایت عجیب‌تر خلق می‌کند و مخاطبان را شیفته خود می‌کند. از این رو بررسی سینمای ژاپن در قالب یک پرونده کاری به غایت دشوار می‌نمود که در نهایت با نقص‌ها و کمبودهایی همراه بود. به همین علت بر آن شدیم تا این پروژه عظیم را به در 4 بخش و پرونده مجزا خدمت خوانندگان ارائه کنیم، تا با تقسیم سینمای ژاپن با بخش‌های مختلف دیدی جامع و در عین حال جزئی نگر به مسائل این سینمای خلاق و بزرگ داشته باشیم. در نخستین بخش از پرونده‌های سینمای ژاپن به سراغ عصر طلایی سینمای ژاپن رفتیم. عصری که بزرگانی چون، کوروساوا، اوزو، کوبایاشی و میزوگوچی را به عنوان طلایه دار در اختیار دارد. اما برای برخورد جامع با این بخش نیز ابتدا تصمیم گرفتیم از فیلم‌های موسوم به ژانر سامورایی چشم بپوشیم و در بخش دوم از سری پرونده‌های سینمای ژاپن آنان را مورد مداقه قرار دهیم.

در این پرونده تنها به فیلم‌ها و آثاری پرداختیم که در عصر طلایی سینمای ژاپن توسط بزرگان این سینما خلق شدند و همچنین تلاش داشتیم تا با نگاهی انتقادی نسبت بین جامعه و فیلم‌های این دوران را بررسی کنیم. به همین سبب همکاران این پرونده فارغ از موضوعاتی که تا کنون درباره این کارگردانان و سینمای کلاسیک ژاپن شده است موضوعاتی نوین را برای مطالب خود در نظر گرفتند. مطالب ترجمه نیز با دقت فراوان انتخاب شدند تا بیانگر زوایایی از سینمای ژاپن باشند که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

در پایان از همکارانم در بخش اول سری پرونده‌های سینمای ژاپن کمال قدردانی و تشکر را دارم که در این مقوله همراه و یاری رسان بودند. آزاده باقری و رکسانا طالبی در زمینه ترجمه و احمد خسروی، پویا هاشم‌پور و نامیرا حفیظی در زمینه تالیف مطالب.

مطالب این بخش از پرونده را می‌توانید در لینک‌های زیر بخوانید:

درخشش یک ستاره/ آکیرا کوروساوا/ نامیرا حفیظی

استاد آرام/ درباره یاسوجیرو اُوزو/ پیتر بردشاو/ ترجمه آزاده باقری

بهتر از اوزو و کوروساوا : میزوگوچی/ در باب سینمای کنجی میزوگوچی در عصر طلایی سینمای ژاپن/ احسان آجورلو

راوی ظلم‌ها و رنج‌ها/ سینمای ماساکی کوبایاشی: به مثابه نظریه انتقادی جامعه ژاپن/ احمد خسروی

اوزو در مقابل گودزیلا/ درباره سینمای تجاری وهنری ژاپن/ جاسپر شارپ/ ترجمه رکسانا طالبی

احضار ترس شرقی/ تولد ژانر وحشت در سایه سینمای کلاسیک ژاپن/ پویا هاشم‌پور